Erkeklerde Gelişmeler: Gelişim basamakları oldukça düzenlidir. Genellikle ilk evresi, erbezleri ve erbezi torbasının büyümesini içerir. Büyümeye hipofiz bezinin salgıları ile başlayan pubik kıllanma eşlik eder. Kasık kıllanması ortalama 11,8 yaşlarında başlar. Penisin büyümesiyle pubik kılların daha kalın ve daha koyu renkli olmaya başlar (Steinberg, 2007).
Erkek çocuklarda genitalyapı ve pubik kıllanması evreleri Şekil 1. 1’ de gösterilmektedir( Özcebe, 2008, s.15).
Şekil 1. 1: Erkek çocuklarda genitalyapı ve pubik kıllanması evreleri ( Özcebe, 2008, s. 13).
| Evre |
Pubik Kıllanması |
Testis ve Penisin Gelişimi |
| 1 |
Yok |
Penis ve terstislerde büyüme başlamamıştır. |
| 2 |
Penis kökünde seyrek, düz veya kıvırcık uzunca tüyler vardır. |
Skrotum ve testislerde büyüme başlar. Skrotum cilt rengi koyulaşır.Peniste henüz büyüme yoktur. |
| 3 |
Kıllanma daha belirgin ve yaygın, kıllar koyu renkte ve kıvırcıktır. |
Penis büyümeye ve kalınlaşmaya başlar. Skrotum ve testisler büyümeye devam eder. |
| 4 |
Kıllanmanın dağılımı erişkin tipi kıllanmaya yakındır. Kıllar bacağın iç kısmına atlamamıştır. |
Glansın büyümesi ve kalınlaşmasıyla penisin büyüklüğü artar. Skrotum cildi daha da koyulaşır. |
| 5 |
Kıllanma artmış, bacakların iç kısımlarına da yayılmıştır. |
Testisler, skrotum ve penis erişkin erkek boyutundadır. |
Üreme organları bölgesindeki kıllanma ters üçgen şeklindedir. Ergenliğin başlarında üreme organları bölgesinde, koltukaltında ve yüzde kıllanma görülür. Ergenliğin sonlarına doğru kıllanma göğse, bacaklara ve kollara doğru yayılır (Kulaksızoğlu, 1999). Yüzdeki kıllanma yaklaşık 14,5-16 yaşları civarında başlamaktadır. Başlarda üst dudağının kenarlarında, daha sonra üst dudak boyunca ve alt dudak altındaki orta çizgide kıllanma görülür. Son olarak şakak kemikleri altında kıllanma başlar. Bıyık ve sakaların çıkması bireysel farklara bağlıdır. Aynı yaşta olmalarına rağmen sakal ve bıyıkların büyüme hızı farklı olabilir. Bu beslenmeye ve salgılanan hormonlara bağlıdır. (Kulaksızoğlu, 1999; Steinberg, 2007).
Erinlik döneminde deride de değişimler olur. Yağ bezlerinin bu dönemde çok fazla çalışması aknenin oluşmasına neden olur. Özellikle burun çevresinde, çenede ve omuzlarda siyah noktalar görülür. Bunun sonucunda cilt delikleri tıkanır. Siyah noktaları önlemek için cildimizi temiz tutmamız gerekir. Sivilcelerin sıkılması onları yok etmez aksine onları azdırır ve ciltte kalıcı izler bırakmasına neden olur (Şemin, 1984).
Erkek çocuklarının %60’ ında meme büyümesi (jinekomasti) görülür ( Özcebe, 2008, s. 13). Meme başı etrafındaki bölge büyüklüğü artar ve meme başı daha belirgin hale gelmeye başlar (Steinberg, 2005). Bu erkeklerin utanç ve korku duyduğu bir değişimdir. Bu değişim erkeklerde bulunan östrojen hormonu yüzünden olur. 14-16 yaşları arasında görülür ve 6 ay ile 3 yıl arasında iyileşme görülür (Kulaksızoğlu, 1999).
Ergende ses kalınlaşması başlar. Erkeklerde ses kalınlaşmasının yaşı 13,4 olduğu bildirilmiştir (Kulaksızoğlu, 1999). Ergenliğin başlangıcında gırtlak gelişir ve adem elması belirgin bir biçimde ortaya çıkar. Ses derinden gelmeye başlar, böylece ses bir içtenlik kazanır. 17 yaşına doğru ses yetişkin sesi gibi olur (Şemin, 1984).
Kızlarda Gelişmeler: Gelişim erkeklerdekine oranla biraz daha az düzenlidir. Gelişimin ilk işareti memelerin olgunlaşması olarak görülür. Ancak pubik kıllanma meme gelişiminden önce gelir (Steinberg, 2007). Pubik kıllarının gelişimi ortalama 11 yaşlarında olur. Üreme organları bölgesindeki kıllanma kızlarda ters üçgen şeklndedir. Pubik kıllarının gelişimi Şekil 1.2' de gösterilmektedir.
Şekil 2. 2: Kız çocuklarında meme gelişimi ve pubis kıllanması evreleri (Özcebe, 2008, s. 13).
| Evre |
Pubik Kıllanması |
Meme Gelişimi |
|
1
|
Yok
|
İnfantil, gelişme yok. |
|
2
|
Labiaların medial kenarında seyrak, hafif kıvırcık tüyler |
Meme ve papillada tomurcaklanma, areola çapında artma |
|
3
|
Koyu renkte, kaba ve kıvırcık kıllanma, kıllar seyrek olarak pubis simfizine yayılmış. |
Meme ve areola belirgin olarak büyümüş, areola ve papilla sınırı belirgin değil. |
|
4
|
Kaba, kıvırcık, miktarca erişkinden daha az kıllanma. |
Meme daha kabarmış, areola ikinci bir kabarıklık yapıyor. |
|
5
|
Erişkin dişi tipi bacakların medial kısmına da yayılmış kıllanma. |
Erişkine yakın, areoladaki kabarıklık gerilemiş, papilla belirgin |
Pubik kılların çıkmasından sonra ortalama 10,8 yaşlarında koltukaltında kıllanma başlar( Kulaksızoğlu, 1999).
Göğüs ve kalçada toplanan yağ miktarı artar, göğüs ve kalça büyür. Kalça genişliği 20 cm artar (Şemin, 1984). Adet kanamasının başlangıcı olan menarş uzun bir hormonsal değişim dizisinin en son noktaya eriştiğini yansıtan, göreli olarak geç bir gelişimdir. Bu nedenle menarş, kızlarda ergenliğin bir başlangıç işareti olarak kullanmak hatalıdır (Steinberg, 2007, s. 49). Menarş, meme gelişiminden yaklaşık 2,6 yıl sonra meydana gelir. Kız çocuklarında meme gelişmesi ortalama 9,8 yaşlarında başlar ve 5,1 yıl kadar sürer (Kulaksızoğlu, 1999).
Kız çocuklarında ki ses değişikliği erkeklerdeki gibi belirgin değildir. Kızlarda ki ses daha zengin, daha ifadeli bir hal alır ve 15 yaşına kadar değişmeye devam eder ( Şemin, 1984).
Kızlar ergenlik döneminde dış görünüşleriyle çok ilgilendikleri için, bu dönemde oluşan sivilce ve akneler onları rahatsız eder. Sürekli onlarla oynamaya başlarlar.
Genel olarak her iki cinsiyette olan gelişmeler (Kulaksızoğlu, 1999)
· Ter bezlerinin çalışmasının artması
· Vücut kokusunun belirginleşmesi: Herksin kendine has bir vücut kokusu oluşur.
· Ergenlik döneminde görülen cinsel rüyalar: Özellikle erkeklerde görülür. Artan cinsel içtepilerin sonucu cinsel kaynaklı rüyalar görürler. Bu sırada fazla spermler vücudun dışına atılır.
