Ergenin kısa süre içinde boy atmasını ve gelişmesini etkileyen iki hormon; tiroid ve hipofizdir. Tiroid hormonu gelişmeyi ve olgunlaşmayı, hipofiz hormonu ise boy artmasını etkiler (Kulaksızoğlu, 1999, s.38). Bu hormonların salgılanması için emir veren, beynin önemli bir bölümü olan hipothalamustur (Yavuzer, 2007).
Erinlik döneminde hiçbir yeni hormon üretilmez ve hiçbir yeni beden sistemi gelişmez. Tersine doğum öncesinden bu yana var olan bazı hormonlar artar ve diğerleri azalır (Steinberg, 2007).
İç salgı sistemi, hormonların düzeylerini artırmak ya da azaltmak için merkez sinir sisteminden başta beyinden emir alır. Hormonlar belirli bir düzeyin altına düştüğünde hormon salgısı artar; belirli bir düzeye eriştiğinde geçici olarak durur. Bu bildirim düzeneği HPG ekseni olarak bilinir. Bu düzey ergenliğin başlangıcında daha önemli olmaya başlar (Steinberg, 2007).
HPG Ekseni
Hipothalamus : Hipofz bezini kontrol eden beyin bölümü.
Hipofiz pituitler : Hormon düzeylerini kontrol eder.
Gonadlar : Cinsel hormonları salgılıyor (Androjen ve Östrojen).
HPG ekseni hormonların daha dengeli salgılanmasını sağlar.
Dişilerin yalnızca dişilik hormonları, erkeklerin de sadece erkeklik hormonları ürettikleri varsayımına karşı; gerek kadınlık, gerekse erkeklik hormonları her iki cinste de bulunmaktadır. Bununla birlikte kadınla erkek arasındaki hormon farkı, hormonların oranında ortaya çıkmaktadır. Erkekler östrojenden çok androjen üretirler, kadınlar da androjenden çok östrojen üretirler. Ancak her iki cinsiyette bu iki hormonun etkisi görülür. Kadınlarda da cinsel organların ve koltuk altılarının tüylenmesi, kadın vücudunun ürettiği androjenin etkisiyle olur (Steinberg, 2007; Yavuzer, 2007, s. 265).
Beynin ortasında bulunan epifiz, cinsel gelişmenin çok hızlı oluşmamasını önler. Bu yüzden epifiz çalışmazsa ya da anormal olarak çok çalışırsa, ergenlik vaktinden önce görülür. Epifiz çalışmasını ergenlik sonrası azaltır (Şemin, 1984).
|
